مرتع(Range) زمینی با پوشش طبیعی که مستعد زراعت یا تولید چوب نیست در عوض می‌توان از آن برای چرای دام، آبخیزداری، توسعه حیات وحش یا تفرجگاه استفاده کرد. به عبارتي ديگر مرتع زميني است با پوشش نباتات طبيعي خودرو كه پوشش گياهي آن غالباً علفي چندساله، بوته اي، بعضاً درختچه‌اي و به ندرت داراي درختان پراكنده بوده و در فصل چرا عرفاً مورد تعليف دام قرار مي‌گيرد و همچنين داراي كاركردهاي متعددي از قبيل حفظ آب و خاك، ارزش‌هاي زيست محيطي و در صورت فراهم بودن شرايط يكي از منابع تأمين غذاي دام اهلي و وحوش مي باشد .مرتعداري(Range management) عبارت است از اداره اکوسیستم مرتع به منظور استفاده بهینه از منابع و تولیدات و سرویس‌های آن با تأکید بر حفاظت آب و خاک و سرانجام محیط‌زیست.
بيش از 52 درصد از سطح كشور را مراتع تشكيل مي‌دهند. مراتع در حفظ خاك و جلوگيري از فرسايش، تنظيم گردش آب در طبيعت، تأمين علوفه مورد نياز دام، توليد محصولات دارويي و صنعتي، حفظ ذخاير ژنتيك گياهي و جانوري نقش اساسي دارند. در حال حاضر سرانه مرتع در كشور 3/1 هكتار و سرانه جهاني آن 82/0هكتار است.
25 درصد ارزش هر هكتار مرتع مربوط به توليد علوفه و 75 درصد آن مربوط به ارزش‌هاي زيست‌محيطي است. بنابراين حفظ، احياء و توسعه و بهره‌برداري از مراتع بيش از آنكه از ديدگاه تعليف دام داراي اهميت باشد از نظر زيست محيطي ارزشمند است.
بر اساس آخرين آمار معاونت امور دام وزارت جهاد كشاورزي، جمعيت دامي كشور حدود 124 ميليون واحد دامي اعلام شده كه حدود 83 ميليون واحد دامي آن وابسته به مرتع هستند. اين در صورتي است كه مراتع موجود كشور تنها مي‌تواند خوراك 27 ميليون واحد دامي در مدت 7 ماه يا 6/24 ميليون واحد دامي در مدت يكسال را تأمين نمايد. مطابق اين آمار در حال حاضر بيش از 2/2 برابر ظرفيت مجاز از مراتع كشور بهره‌برداري مي‌شود و معيشت بيش از 900 هزار خانوار روستايي و عشايري به بهره‌برداري از مراتع وابسته است.
طبقه‌بندی مراتع از نظر زمان بهره‌برداری
با توجه به تنوع آب و هوايی كشور و تنوع پوشش گياهی، مراتع كشور از نظر زمان آمادگی برای چرای دام يا به عبارتی زمان بهره‌برداری به شرح ذيل تقسيم‌بندی می‌شوند.
1-2- مراتع ييلاقی (مراتع بهاره و تابستانی چر)
اين مراتع در مناطق كوهستانی و مناطق سرد واقع شده‌اند. فصل رويش گياهان در اين مناطق فصل گرم سال می‌باشد و عمدتاً در فصل بهار و تابستان مورد بهره‌برداری دام‌ها قرار می‌گيرند.
2-2- مراتع قشلاقی ( مراتع پائيز و زمستان چر)
اين مراتع در مناطق پست تر و گرمتر واقع شده‌اند و عمدتاً در فصول سرد سال يعنی پائيز و زمستان تحت چرای دام قرار می‌گيرند. قسمت اعظم مراتع كشور در قشلاق وجود دارند و به علت شرايط اقليمی خاص به مدت طولانی‌تری مورد بهره‌برداری قرار می‌گيرند.
3-2- مراتع ميان بند
مراتع ميان‌بند بين مراتع ييلاقی و قشلاقی قرار گرفته‌اند كه براي مدتی از سال و در دو نوبت يعنی مدتی در زمان حركت دام از قشلاق به ييلاق و مدتی از سال نيز در زمان برگشت دام از ييلاق به قشلاق مورد بهره‌برداری قرار می‌گيرند.